Χθες το βράδυ διάβαζα στα παιδιά μου το παραμύθι «Χωράει δεν χωράει» των Τζούλια Ντόναλντσον και Άξελ Σέφλερ και μου έδωσε έμπνευση για αυτό το άρθρο. Στο παραμύθι αυτό ήταν μια γιαγιά που ζούσε μόνη με ένα τραπέζι σπίτι της και ένα τζάκι. Μα το σπίτι της το ένιωθε πολύ μικρό. Ένιωθε πώς δεν χωρούσε και έτσι ρώτησε έναν σοφό τι να κάνει. Εκείνος της πρότεινε να βάλει μέσα στο σπίτι της διάφορα ζώα, μια κότα, μια κατσίκα, ένα γουρούνι και μια αγελάδα. Πράγματι η γιαγιά έβαλε όλα τα ζώα στο σπίτι, ωστόσο, εξακολουθούσε να το νιώθει μικρό. Τότε της είπε ο σοφός να τα βγάλει έξω και θα δει τη διαφορά. Η γιαγιά αναρωτιόταν γιατί της είπε ο σοφός να βάζει τα ζώα σπίτι αφού αυτό θα ήταν το ίδιο όπως πριν. Όταν όμως τελικά έβγαλε έξω όλα τα ζώα το σπίτι της φαινόταν πελώριο.

Εσείς τι καταλαβαίνετε από αυτό το παραμύθι;

Το σίγουρο είναι ότι δεν θα δώσουν όλοι την ίδια ερμηνεία στο παραμύθι. Αυτό συμβαίνει γιατί ο καθένας από εμάς έχει μια διαφορετική οπτική. Όπως και η γιαγιά όταν τελικά είδε το σπίτι της από άλλη οπτική ξαφνικά το ίδιο σπίτι της φάνηκε πολύ μεγάλο. Τι εννοώ με αυτό; Ένα γεγονός αρχικά το αντιλαμβανόμαστε μέσω των αισθήσεων μας. Στην πορεία όμως το επεξεργαζόμαστε με το μυαλό μας με το οποίο δημιουργούμε διαφορετικές συνάψεις και δίνουμε τη δική μας ερμηνεία.

Από τι όμως εξαρτάται η ερμηνεία που δίνουμε άρα και η οπτική που έχουμε; Οι εμπειρίες που έχουμε ζήσει, τα βιώματά μας και οι πεποιθήσεις που έχουμε καλλιεργήσει σχηματίζουν το πλαίσιο μέσα από το οποίο αντιλαμβανόμαστε τους εαυτούς μας, τους γύρω μας και το περιβάλλον μας. Έχοντας αυτό στο μυαλό μας όταν συμβαίνει ένα γεγονός ο τρόπος που ανταποκρινόμαστε σε αυτό εξαρτάται απόλυτα από αυτό ακριβώς το πλαίσιο.

Έτσι λοιπόν ακόμα και εάν δεν μπορούμε να αλλάξουμε μια κατάσταση, αυτό που σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε να αλλάξουμε είναι τη δική μας οπτική. Την ερμηνεία μας, δηλαδή, για την κατάσταση αυτή. Βέβαια πολλές φορές πιστεύουμε ότι η οπτική μας, τα πιστεύω μας και οι σκέψεις μας αντικατοπτρίζουν την απόλυτη πραγματικότητα και ότι δεν υπάρχει κάτι άλλο πέρα από αυτό. Αυτό συμβαίνει γιατί μπορούμε να δούμε μόνο ότι υπάρχει μέσα στο κάδρο/πλαίσιο και δεν μπορούμε να δούμε τίποτα έξω από αυτό.

Όταν η οπτική μας ή το σκεπτικό μας δεν μας εξυπηρετεί ή δεν μας κάνει να αισθανόμαστε όμορφα τότε μπορούμε να τα αλλάξουμε. Φυσικά αυτό δεν συμβαίνει από τη μια μέρα στην άλλη αλλά θέλει χρόνο και δράση ώστε να εξασκήσουμε το μυαλό μας να αναγνωρίζει την «λανθασμένη» οπτική και να την αντικαθιστά με μια που μας εξυπηρετεί:

Τα 5 πράγματα που εγώ κάνω και με βοηθούν είναι τα εξής:

1. Αναγνωρίζω ότι η οπτική με την οποία βλέπω μια κατάσταση ή ένα γεγονός δεν μου αρέσει και δεν με βοηθάει να προχωρήσω και αποφασίζω εάν θέλω να την αλλάξω.
2. Διαχωρίζω τι πραγματικά συμβαίνει (το αντικειμενικό γεγονός) και ποια είναι η ερμηνεία που εγώ έχω επιλέξει να δώσω σε αυτό. Σε αυτό βοηθάει πολύ να καταγράφω τις σκέψεις μου σε ένα κομμάτι χαρτί.
3. Παρατηρώ ποιές πεποιθήσεις μου οδηγούν στην ερμηνεία που έχω δώσει και τι πιθανόν γενικεύσεις έχω κάνει. Για παράδειγμα, στο παραμύθι η γιαγιά πιθανός να έβρισκε το σπίτι της μικρό επειδή είχε τη πεποίθηση ότι όλα τα σπίτια θα έπρεπε να έχουν το κρεβάτι τους σε ξεχωριστό δωμάτιο από την κουζίνα ή αντίστοιχα θα μπορούσε να κάνει τη γενίκευση ότι ίδια ποτέ δεν μπορείς να χαλαρώσεις σε ένα μικρό σπίτι.
4. Επανεξετάζω τις πεποιθήσεις, γενικεύσεις και σκέψεις που κάνω ψάχνοντας να βρω κάτι που τα αντικρούει. Η ερώτηση «ισχύει πάντα αυτό;” βοηθάει πολύ για να βρούμε στοιχεία που αποδεικνύουν το αντίθετο.
5. Αλλάζω το σημείο εστίασης της προσοχής μου. Πετυχαίνοντας το αυτό το πιο πιθανό είναι ότι θα αλλάξει ή θα διευρυνθεί το πλαίσιο μέσα από το οποίο βλέπουμε μια κατάσταση. Σε αυτή την αλλαγή μπορεί να βοηθήσει πολύ να εστιάσω στα θετικά, στα δυνατά μου σημεία ή στους πόρους που διαθέτω. Στο παραμύθι για παράδειγμα η γιαγιά θα μπορούσε να εστιάσει στο ότι το σπίτι της έτσι είναι πολύ ζεστό και όμορφο ή ότι δεν κουράζεται να το καθαρίζει ακριβώς επειδή είναι πιο μικρό.